1921-1940 Kronolojisi

1921
Charlie Chaplin’in ilk uzun metrajlı filmi ”The Kid”ABD’de gösterime girdi.
Fransız Etienne Oehmichen, ilk helikopteri uçurmayı başardı.
ABD’de Nicola Sacco ve Bartolomeo Vanzetti idam edildi.
Kanada’da insülin bulundu.
İtalyan tenör Enrico Caruso öldü.
1922
İrlandalı yazar James Joyce’in ”Ulysse”adlı kitabı yayımlandı.
Mısır’daki İngiliz hegemonyası sona erdi.

Bram Stoker’in kitabından uyarlanan ”Vampir Nosferatu”filmi gösterime girdi.
Lenin’in önerisiyle Joseph Stalin, Rus Komünist Partisi Genel Sekreteri oldu.
Paris’te ilk kadınlar olimpiyatı başladı.
Mussolini, başbakan oldu.
Lord Carnavon ve Carter tarafından, Mısır’daki Krallar Vadisi’nde Tutankamon’un mezarı bulundu.
Fransız yazar Marcel Proust 51 yaşında öldü.
Albert Einstein Nobel Fizik Ödülü’nü kazandı.
Rusya, Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) adını aldı.
1923
Japonya’da Tokyo ve Yokohama Kentlerinde deprem oldu, 250 bin kişi öldü.
İspanya’da, General Miguel Primo de Rivera, iktidara geldi.
Etiyopya, Milletler Cemiyeti’ne kabul edildi.
Türkiye Cumhuriyeti ilan edildi. Hilafet kaldırılarak, Osmanlı İmparatorluğu tarihe gömüldü.
Adolf Hitler’in yapmak istediği darbe engellendi ve Hitler tutuklandı.
91 yaşındaki mühendis Gustave Eiffel öldü.
1924
Amerikalı Edwin Hubble, Samanyolu’ndaki yıldızları saptadı ve başka galaksiler olduğunu ispatladı.
Lenin öldü.
Chamonix’de ilk kış olimpiyatları yapıldı.
ABD’de ilk defa bir mahkûm, gaz odasında idam edildi.
Yunanistan, cumhuriyet oldu.
Franz Kafka, 40 yaşında öldü.
Yazar Joseph Conrad, 67 yaşında öldü.
İtalyan besteci Giacomo Puccini, 66 yaşında öldü.
1925
İran’da, Şah Rıza Pehlevi, hükümdar oldu.
Adolf Hitler, Mein Kampf’ı (Kavgam) yayımladı.
Irkçı örgüt Ku Klux Klan’ın ilk kongresi, Washington’da yapıldı.
1926
Sovyet yönetmen Ayzenştayn’ın ”Potemkin zırhlısı”adlı filmi Almanya’da gösterime girdi.
Pilsoudski, Polonya’da darbe yaptı.
Portekiz Cumhuriyeti, askeri darbeyle devrildi.
Almanya, Milletler Cemiyeti’ne kabul edildi.
Fransız ressam Claude Monet, 86 yaşında öldü.
Avusturyalı yazar Rainer Maria Rilke öldü.
1927
Çin’in Nan-Şan Bölgesi’nde deprem oldu, 200 bin kişi öldü.
ABD’de ilk uzun metrajlı sözlü filmler, gösterime girdi.
Amerikalı pilot Charles Lindbergh, Atlas Okyanusu’nu tek başına ve kesintisiz geçti.
Fransız Jules Rimet’in önerisiyle, Dünya Futbol Şampiyonası düzenlenmesi kararlaştırıldı.
1928
Finlandiyalı Paavo Nurmi, 9 altın 3 gümüşle, dünyanın en çok madalya kazanan atleti oldu.
İspanyol Luis Bunuel ve Salvador Dali’nin çevirdiği ”Bir Endülüs köpeği”adlı kısa metrajlı film, Paris’te gösterime girdi.
Ulusal politikanın bir aracı olarak savaşı yasaklamayı amaçlayan Kellog-Briand Paktı, 60 ülke tarafından imzalandı.
Çang Kai-Çek, Çin Devlet Başkanı oldu.
1929
Alman romancı Erich Maria Remarque’nin ”Batı cephesinde yeni birşey yok”adlı romanı yayımlandı.
1886′da benzinle çalışan ilk arabayı icat eden Alman mühendis Carl F. Benz öldü.
31 Ekim 1924′te tek başına dünya turuna çıkan Fransız denizci Alain Gerbault, turunu tamamladı.
Belçikalı Herge, ”Tenten”karakterini yarattı.
Hollywood’da ilk Oscar Ödül Töreni yapıldı.
Elzie Segar, ”Temel Reis”karakterini yarattı.
Rus balesinin kurucusu Serge De Diaghilev öldü.
New York Borsası iflas etti.
Salvador Dali’nin yağlı boya tabloları ilk defa sergilendi.
1930
Amerikalı Clyde William Tombaugh, Plüton Gezegeni’ni buldu.
Amerikalı Ernest Orlando Lawrence, yüksek enerjilere ulaşabilen ilk parçacık hızlandırıcısı siklotronu icat etti.
Mahatma Gandhi, toplumun en alt kesimleri üzerinde büyük bir yük oluşturan tuz vergisine karşı bir kampanya açtı.
Josef Von Sternberg ve Marlene Dietrich’in oynadıkları ”Mavi melek”adlı film, Almanya’da gösterime girdi.
Uruguay, organizatörü olduğu ilk dünya kupasını kazandı.
Sherlock Holmes’ün yaratıcısı Arthur Conan Doyle öldü.
Costes ve Bellonte, ilk kez Paris-New York hattında kesintisiz uçtular.
1931
İspanya Kralı Alphonse XIII, ülkeyi tahttan feragat etmeden terketti, İspanya’da cumhuriyet ilan edildi.
Japonya, Mançurya’yı işgal etti. Uzakdoğu Savaşı başladı.
Sırp, Hırvat ve Slovenya Krallıkları, resmi olarak Yugoslavya adını aldı.
İlk elektrik ampulünü icat eden Thomas Edison, 84 yaşında öldü.
İngiltere
parlamentosu, İngiltere’nin o dönemdeki demiryolları Kanada,
Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Afrika ve İrlanda’nın eşitliğini hükme
bağlamak üzere Westminster Tüzüğü adlı bir yasa çıkarttı.
1932
Avusturya asıllı Adolf Hitler, Alman vatandaşlığına geçti.
Kodak’ın kurucusu George Eastman öldü.
Hitler’in de aday olduğu Almanya Devlet Başkanlığı seçimini Hindenburg kazandı.
Portekiz Başbakanı Antonio Oliveira Salazar, 1974′e kadar sürecek diktatörlüğünü ilan etti.
Irak, bağımsızlığını ilan etti.
Franklin D. Roosevelt, ABD Başkanlığı’na seçildi.
1933
Alman Ulusal Sosyalist Parti lideri Hitler, başbakan oldu.
Berlin’deki Reichstag’da (hükümet binası) yangın çıktı. Olaydan sonraki gün, drama ustası Bertolt Brecht Almanya’dan kaçtı.
ABD Başkanı Roosevelt, 36 eyalette ekonomiye canlılık kazandırmak için ”New Deal”(yeni anlaşma) başlattı.
Naziler, Dachau’da ilk toplama kampını açtılar.
Almanya’da Nazi Partisi, yahudileri boykot etme kararı aldı.
Nazilere bağlı gizli polis örgütü Gestapo kuruldu.
Naziler, Alman ırkını canlandırmak için halkı güçsüzlerden temizleme kararı aldı.
1934
Fransız Irene ve Frederic Joliot-Curie çifti yapay radyoaktiviteyi buldular.
Almanya’da
Devlet Başkanı’nın ölmesi üzerine Adolf Hitler, ülkenin mutlak lideri
oldu ve başbakanlık, devlet başkanlığı yetkilerini elde etti.
Yugoslavya Kralı 1. Aleksandr ve Fransa Dışişleri Bakanı Louis Barthou, Marsilya’da öldürüldü.
Mao,
Çin’in kuzeybatısına doğru ünlü “Uzun Yürüyüş” ü başlattı. 20 Ekim 1935
tarihinde sona eren bu yürüyüş sırasında Mao, KP’nin fiili önderi
durumuna geldi.
1935
Amerikalı
biyokimyacı Wendell Meredith Stanley, ilk kez bir virüsü ayrıştırmayı
başardı. Virüslerin saf olarak elde edilmesi, kristallendirilmesi ve
molekül yapılarının aydınlatılması üzerine araştırmalar yaptı.
Louis Lumiere, üç boyutlu sinema devrini başlattı.
Arap Lawrence, motosiklet kazasında öldü.
Amerikalı atlet Jesse Owens, bir saat içinde 3 dünya rekoru kırdı. (Uzun atlama, 220 yarda koşu ve 220 yarda engelli koşu)
Pakistan’da, Quetta’da toprak kaymasında 60 bin kişi hayatını kaybetti.
Nuremberg Yasaları olarak bilinen ırkçı yasalar resmen ilan edildi.
İtalya, Etiyopya’yı işgal etti.
1936
İngiliz John M. Keynes, uzun süreli işsizliğin nedenlerini bazı iktisadi kuramlarıyla açıkladı. (Keynesçi iktisat)
Filistin’de
Araplar, İngiliz mandasına karşı isyan çıkardı. Üç yıl süren isyan,
İngilizler’in Yahudilerin göçetmesini sınırlamaya karar vermeleri ve
bir Filistin devleti kurmaya söz vermeleri sayesinde durduruldu.
”Ormanın kitabı”yazarı Rudyard Kipling öldü.
Charlie Chaplin’in ünlü filmi ”Modern zamanlar”Londra’da gösterime girdi.
İspanya’da
General Franco’nun önderliğini yaptığı askeri ihtilal (18 Temmuz
Hareketi) sonucu iç savaş çıktı. İç savaş, 1 Nisan 1939′da ”zafer
geçidiyle’’sona erdi. 29 Eylül 1936′da Franco, milliyetçi yönetim
başkanlığına getirildi.
Amerikalı
zenci atlet Jesse Owens, Hitler’in de izlediği Berlin Olimpiyat
Oyunlarında 100 metre, 200 metre ve 4 X 100 metre yarışlarındaki
zaferlerinden sonra, uzun atlamada 8,06 metre ile Olimpiyat ve Dünya
rekorlarını kırdı. Hitler, Owens’in elini sıkmamak için stadı terketti.
38 yaşındaki şair ve drama yazarı Federico Garcia Lorca, Franco yanlısı birlikler tarafından öldürüldü.
1937
İspanyol milliyetçilerine destek veren Almanya, bir Bask kenti olan Guernica’yı bombaladı. Saldırıda 1.500 kişi öldü.
Bireysel psikolojinin kurucusu Avusturyalı doktor Alfred Adler öldü.
Naziler, Buchenwald Toplama Kampı’nı açtılar.
Japonya, Çin’i savaş ilan etmeksizin işgal etti.
Modern Olimpiyat Oyunlarının kurucusu Baron Pierre de Coubertin öldü.
Milliyetçi Çin’in başkenti Nanking’de 250.000 Çinli, Japonlar tarafından katledildi.
1938
Alman birlikleri, Avusturya’ya girdi.
Troçki IV, Enternasyonal’i kurdu.
Fransa,
İngiltere, İtalya ve Almanya arasında yapılan ve Çekoslavakya’nın
batısındaki Südetler Bölgesi’nin Almanya tarafından ilhak edilmesine
izin veren anlaşma imzalandı.
Alman birlikleri, Südetler Bölgesi’ni işgal etti.
Almanya’da, Yahudi karşıtları şiddet eylemlerinde bulundu. Bu olaylar, tarihe “Kristal Gece” olarak geçti.
Ulu Önder Mustafa Kemal ****** vefat etti.
İtalya’da,
Yahudilerin devlet işlerinde çalışmasını yasaklayan ve ticari
faaliyetlerini kısıtlayan bir yasa tasarısı kabul edildi.
1939
Avusturyalı Lise Meitner ve İngiliz Otto Frisch, çekirdek bölünmesini (nükleer fisyon) tanımladı.
Frederic Joliot-Curie zincirleme nükleer reaksiyonu buldu.
Franco, Madrid’e girdi, İspanya’da iç savaş bitti.
İtalyan birlikleri, Arnavutluk’u işgal etti.
Almanya ve Sovyetler Birliği arasında, saldırmazlık anlaşması imzalandı.
Almanya’da, ilk tepkimeli uçak denemesi yapıldı. Heinkel HE 178 tipi uçak, saatte 750 kilometre hıza ulaştı.
Almanya, Polonya’yı işgal etti ve 2. Dünya Savaşı başladı.
Naziler, akıl hastalarına ötenazi uygulanmasını kabul ettiler, onbinlerce insan öldü.
İngiltere ve Fransa, Almanya’ya savaş ilan ettiler.
Sovyetler Birliği, Ribbentrop-Molotov Antlaşması’nın gizli bir maddesi gereğince Polonya’ya saldırdı.
Psikanalizin bulucusu, Avusturyalı psikolog ve sinir hastalıkları uzmanı Sigmund Freud öldü.
Hitler ve Stalin, Polonya’yı paylaştılar.
1940
Sovyetler Birliği, Finlandiya’ya saldırdı. Saldırı, tarihe ”Kış Savaşı” olarak girdi.
Victor
Fleming’in yönettiği, başrollerini Vivian Leigh ve Clark Gable’ın
paylaştığı ”Rüzgar Gibi Geçti”, Hollywood’da gösterime girdi.